بایگانی‌های ارتودنسی ثابت - دکتر سیدحامد محمودهاشمی

سیستم ارتودنسی دیمون

ارتودنسی از دیرباز به عنوان یک راه درمانی موثر برای بی نظمی دندان ها معرفی شده است . نا مرتب بودن دندان ها نه تنها بدلیل ایجاد ظاهر نامناسب می تواند بر روابط اجتماعی فرد تأثیرگذار باشد ، بلکه باعث ایجاد مشکل در رعایت بهداشت و افزایش خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه می شود . مجموعهٔ این مشکلات و تأثیر زیبایی بر زندگی شخصی و اجتماعی افراد سبب شده که ارتودنسی بیشتر از پیش مخاطب داشته باشد و نظم دندانها به عنوان یک فاکتور مهم در زیبایی مورد توجه قرار بگیرد .

روشهای درمان ارتودنسی

درمان ارتودنسی با توجه‌ به شرایط دندانها و فکین بیمار بوسیله دستگاههای مختلفی ممکن است که انجام شود .

دو گروه عمدهٔ دستگاههای ارتودنسی عبارتند از دستگاههای ثابت و دستگاههای متحرک . دستگاههای ثابت به دستگاههای ارتودنسی گفته می شود که بر روی دندانهای بیمار چسبیده اند و امکان جداکردن و خارج کردن آنها از دهان توسط بیمار وجود ندارد .

سیستم دیمون یکی از روشهای ارتودنسی ثابت است که به اختصار در مورد آن توضیح داده می شود.

سیستم ارتودنسی دیمون

شاید این نوع ارتودسی را به تازگی شنیده باشیم اما از سال 1935 این روش درمان ارتودنسی توسط دوایت دیمون ارئه شد . سیستم دیمون یکی از انواع سیستمهای self ligate در ارتودنسی ثابت است . در روشهای سنتی ارتودنسی ثابت ، سیم ارتودنسی بوسیلهٔ کشهای حلقوی به نام اورینگ در داخل براکتهای ارتودنسی نگه داشته می شود در حالیکه در سیستمهای self ligate از اورینگ استفاده نمی شود و براکتها دارای درپوشهایی هستند که سیم را در داخل براکت نگه می دارد و به همین دلیل اصطکاک بین سیم و براکت کاهش می یابد و بدلیل عدم استفاده از اورینگ بهداشتی تر نیز می باشد .

مزایای ارتودنسی دیمون

کاهش اصطکاک بین سیم و براکت مزیتهایی به همراه دارد از جمله آنکه می تواند موجب کاهش درد در بیمار شود ، امکان فواصل بیشتر بین ویزیتهای ارتودنسی را فراهم میکند ، گسترش قوس دندانی با سهولت بیشتری صورت می گیرد و در بیمارانی که کمبود فضا در حدی است که بین کشیدن یا نکشیدن دندان تردید وجود دارد ، احتمال کشیدن دندان را کاهش می دهد . در عین حال این سیستم نقاط ضعفی هم دارد از جمله سخت تر بودن تنظیم موقعیت نهایی دندانها و تأمین جزئیات درمان ؛بنابراین استفاده از این سیستم الزاما در همهٔ بیماران مزیت به همراه ندارد و توصیه می شود که انتخاب نوع سیستم درمان را به متخصص ارتودنسی خود‌ بسپارید .

بهترین نوع درمان ارتودنسی

زیبایی خواسته همه افراد است . لبخند و طرح لبخند جزو موارد تاثیر گذار در چهره است . افرادی که لبخند زیبا دارند معمولا زودتر و بهتر ارتباط برقرار می کنند و در محیط های اجتماعی موفق تر خواهند بود.

 برای درمان نامرتبی دندانها و ناهنجاریهای مختلف فکی راه حل مناسبی به نام ارتودنسی در درمان های دندانپزشکی وجود دارد . ارتودنسی از دیر باز یک راه حل منحصر بفرد بوده که به مرور زمان و با پیشرفت تکنولوژی ، کامل تر شده و روشهای جدیدی ارائه داده است . در ادامه به توضیح بیشتر در مورد روش های درمانی در ارتودنسی می پردازیم .

پس از معاینه ، قالبگیری و عکس برداری های لازم ؛ روش درمان ارتودنسی بر اساس نوع ناهنجاری ( دندانی و یا اسکلتی ) ، شدت ناهنجاری ، اولویتها ، سن و شرایط بیمار ، خواست و اولویتهای بیمار و هزینه های درمان توسط متخصص ارتودنسی تعیین می شود .

انواع درمان ارتودنسی

روشهای ارتودنسی را می توان به دو دسته عمده زیر تقسیم کرد :

ارتودنسی ثابت

دستگاه های ارتودنسی ثابت در طول درمان روی دندان ها قرار دارند و توسط بیمار امکان جدا شدن و خارج کردن آنها از دهان وجود ندارد . این دستگاهها قابلیت انجام دقیق و کامل حرکتهای دندانی را دارند و در اکثر موارد برای رفع بی نظمیهای دندانی از این نوع دستگاهها استفاده می شود . دستگاههای ارتودنسی ثابت با براکتهای شفاف یا همرنگ دندان و دستگاههای ارتودنسی لینگوال یا مخفی جزء این گروه از دستگاهها هستند .

ارتودنسی متحرک

اما دستگاههای ارتودنسی متحرک یا همان پلاک ها به گونه ای طراحی می شوند که بیمار می تواند آنها را جدا نموده و از دهان خارج کند ؛ البته برداشتن این دستگاهها معمولا بسیار محدود بوده و تنها زمان غذا خوردن و بهداشت دندان ها این اتفاق می افتد . این نوع از دستگاهها توانایی بالایی در درمان مشکلات اسکلتی در سنین رشد دارند و معمولا برای اصلاح مشکلات فکی و رفع بی نظمیهای خفیف تا متوسط بکار میروند . دستگاههای فانکشنال متحرک که برای درمان مشکلات فکی بکار می روند و دستگاههای ارتودنسی نامرئی که برای درمان بعضی از بی نظمیهای دندانی استفاده می شوند جزء این گروه از دستگاهها هستند .

مدت زمان درمان ارتودنسی

طول درمان ارتودنسی با توجه به نوع ناهنجاری و شدت ناهنجاری ، روش درمان و همکاری بیمار ،  در بیماران مختلف متفاوت است و معمولا بین یکسال تا دو سال و نیم می باشد .

بهترین نوع درمان ارتودنسی

بهترین نوع درمان ارتودنسی برای هر بیمار جداگانه  تعیین می شود و ممکن است که درمان ایده آل برای یک بیمار ، برای بیمار دیگر به هیچ وجه مناسب نباشد .

بهترین روش درمان برای هر بیمار به عوامل مختلفی بستگی دارد مانند نوع ناهنجاری (دندانی و یا فکی ) ، شدت ناهنجاری ، سن و شرایط بیمار(از نظر سلامت عمومی و سلامت دهان و دندان و بهداشت و همکاری بیمار) ، خواست و اولویتهای بیمار ( مانند تمایل به دیده نشدن دستگاه ارتودنسی با توجه به شرایط شغلی و اجتماعی  ، محدودیت زمانی در انجام درمان و …) و هزینه های درمان که در نهایت با لحاظ نمودن مجموعهٔ این موارد توسط متخصص ارتودنسی تعیین و به بیمار پیشنهاد می شود .

مراقبت های حین درمان ارتودنسی

امروزه داشتن طرح لبخند زیبا دیگر رویا نیست . با پیشرفت روزافزون تکنولوژی، روش ها و راهکارهای زیادی در زمینه درمانی و زیبایی ایجاد شده است که مسلما پزشکی و دندانپزشکی هم از آن بی بهره نمانده است. یکی از مواردی که احتمال آسیب به دندان ها را افزایش می دهد بی نظمی آنهاست. نامرتبی دندان ها باعث می شود که رعایت بهداشت دهان و دندان سخت تر شود و احتمال پوسیدگی دندان ها و بیماریهای لثه افزایش یابد . برای حل مشکل بی نظمی دندانها معجزه ای به نام ارتودنسی وجود دارد.

نکات مهم حین درمان ارتودنسی :

انجام ارتودنسی تنها راه اصولی برای برطرف کردن بی نظمی و نامرتبی دندان هاست اما اگر در حین دوره درمان ارتودنسی نکاتی که متخصص ارتودنسی توصیه می کند رعایت نشود ، می تواند موجب آسیب دیدگی و پوسیدگی دندان ها و بیماری لثه ، طولانی شدن دورهٔ درمان ، و عدم حصول نتیجهٔ درمانی مورد نظر شود .

 این نکات به اختصار  عبارتند از :

۱-حفظ کامل بهداشت دهان

۲-رعایت کامل مراقبت های غذایی

۳-مراجعهٔ منظم در وقتهای تعیین شده از طرف مطب

۴- استفادهٔ دقیق از وسایلی که متخصص ارتودنسی بکارگیری آنها را  به عهدهٔ بیمار می گذارد.

حفظ کامل بهداشت دهان :

استفاده از مسواک ارتودنسی ، مسواک بین دندانی و نخ دندان بعد از هر وعده غذایی بسیار اهمیت دارد . در طی درمان ارتودنسی ثابت بدلیل وجود سیم ها و براکتهای ارتودنسی ، تجمع مواد غذایی در اطراف دندانها افزایش می یابد و لازم است که اطراف دستگاه ارتودنسی همواره تمیز نگه داشته شود . بی توجهی در این مورد به قیمت التهاب لثه ها و پوسیدگی دندان هایتان تمام می شود .

رعایت کامل مراقبتهای غذایی :

اجتناب از خوراکیهای سفت و چسبنده در طی درمان ارتودنسی ثابت اهمیت فوق العاده ای دارد زیرا موجب کنده شدن براکتها و آسیب به دستگاه ارتودنسی می شود که در اثر آن ، نتایج درمان از دست خواهد رفت ، طول درمان افزایش خواهد یافت و به دندانها آسیب خواهد رسید . در چند روز اولیهٔ شروع درمان ارتودنسی لازم است که از مصرف خوراکیهایی که رنگ زیاد دارند مانند چای و نوشابه اجتناب شود تا دندانها رنگ نگیرند . همچنین لازم است که در طی درمان ارتودنسی مصرف مواد غذایی که قند بالایی دارند محدود شود تا خطر ایجاد پوسیدگی کاهش یابد .

مراجعهٔ منظم در وقتهای تعیین شده از طرف مطب :

عدم مراجعهٔ منظم در  وقتهای تعیین شده از طرف مطب نه تنها طول درمان را افزایش می دهد بلکه در بعضی از موارد موجب حرکتهای دندانی ناخواسته و آسیبهای جبران ناپذیر می شود .

استفاده از وسایلی که متخصص ارتودنسی توصیه می کند

استفادهٔ دقیق از وسایلی که متخصص ارتودنسی بکارگیری آنها را بعهدهٔ بیمار می گذارد : استفادهٔ دقیق از کشهای بین فکی ، پلاکها ، هدگیر و سایر مواردی که متخصص ارتودنسی بعهدهٔ بیمار می گذارد نقش اساسی در دستیابی به نتایج مورد انتظار از درمان دارد .

خطرات و عوارض ارتودنسی

به طور کلی درمان ارتودنسی خطرناک نیست و عوارض خاصی برای آن مشاهده نشده است .اما همانطور که هر مداخله و تغیراتی در بدن، ممکن است عوارضی را پدید آورد، ارتودنسی نیز از این قائده مستثنی نیست.اگر به دنبال درمان ارتودنسی هستید، بهتر است آگاهانه این کار را انجام دهید،  در ادامه به برخی از معایب و عوارض ارتودنسی و نحوه پیشگیری از آن اشاره شده است.

ابتدا مهم است که آیا شما برای بزرگسالان به دنبال ارتودنسی هستید و یا کودکتان، زیرا در برخی موارد نحوه درمان وعوارض برای سنین مختلف متفاوت خواهد شد.

ارتودنتیست، متخصصی است که به شما در انتخاب نوع درمان و تصمیم گیری آگاهانه کمک می کند و میزان تجربه و مهارت وی در بهبود درمان ارتودنسی و دریافت نتیجه بهتر، بسیار موثر است و پس از مطالعه معایب ارتودنسی، به اهمیت مهارت ارتودنتیست در پیشگیری از این موارد مطلع خواهید شد.

با این حال قبل از انجام ارتودنسی ، با پزشک خود مشورت کنید و از او بخواهید کمی درباره درمان و نحوه آن توضیح دهد، بسیار مفید است و درکاهش اضطراب بیمار کمک کننده است.

عوارض جانبی و جزئی ارتودنسی

دندان درد و ناراحتی خفیف

به طور کلی زمانی که شما برای اولین بار به سراغ درمان دندان هایتان می روید، احساس ناراحتی شدیدی خواهید کرد و شاید قسمتی از این ناراحتی مبنی بر استرس بیمار باشد، بنابراین مشاهده شده است در جلسات بعدی و درمان های مکرر احساس درد بیمار کمتر می شود.

اما از نظر فیزیکی، در زمان ارتودنسی و یا هر نوع درمانی تجهیزاتی خارجی وارد دهان شده وبر روی دندان ها کار می شود، بنابراین ایجاد ناراحتی اندک بسیار طبیعی است اما امروزه با ایجاد بی حسی این درد به حداقل رسیده و باتوجه به آستانه تحمل درد افراد، ممکن است دردی احساس نکنند.

در ابتدای درمان ارتودنسی ، احساس زخم و درد به خصوص بعد از گذاشتن وسایل جانبی مشاهده شده است. اما این موارد را نیز می توان به راحتی با قرار دادن محافظ و دقت دندانپزشک به حداقل رسانید.

عفونت لثه

مراقبت و رعایت بهداشت دهان و دندان در هر زمانی بسیار توصیه می شود. به خصوص در زمان ارتودنسی عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، ممکن است باعث بروز عفونت لثه شود  و در مواقعی که لازم است دستگاه ارتودنسی مدت طولانی در دهان باشد، در صورت عدم رعایت بهداشت و توصیه های ارتودنتیست، عفونت ممکن است آثار غیر قابل بازگشتی به بافت دهان وارد کند.

مقالات مفید:

نکات حیاتی ارتودنسی که باید بدانیم

کشیدن دندان در ارتودنسی

دمینرالیزاسیون مینای دندان

در طول درمان ارتودنسی، به ویژه استفاده از لوازم وتجهیزات ارتودنسی ممکن است پوسیدگی های جزئی پدید آید و پیشروی کند، اما با رعایت بهداشت و مهارت دندانپزشک این مورد نیز مشاهد نخواهد شد.

کوتاه شدن ریشه دندان

ممکن است در طول ارتودنسی، ریشه دندان ها به مرور کوتاه شود،اما این مسئله،عارضه ای برای دندان پدید نمی آورد و در موارد نادر ممکن است عمر دندان را کوتاه تر کند.

نحوه پیشگیری از عوارض ارتودنسی

تمام معایب و عوارضی که برای ارتودنسی بیان شد، ممکن است در طول هر نوع درمانی عوارضی پدید آید و اما ارتودنسی از جمله شیوه های درمانی بی خطر است و در صورتی که برای درمان ارتودنسی به بهترین دکتر ارتودنسی تهران مراجعه کنید ، مسلما بدون هیچ عارضه و دردی ، درمان انجام خواهد شد و دندانپزشک خوب کاملا آگاهانه از این عوارض پیشگیری خواهد کرد.

درمان ارتودنسی ثابت

قبل از آنکه به چند نکته در مورد ارتودنسی ثابت بپردازیم ، فواید ارتودنسی و اصلاح روابط دندانی و فکی را ذکر می کنیم .

• موجب زیبایی و بهبود شرایط روانی افراد در روابط اجتماعی می شود .
• خطر پوسیدگی های دندانی و بیماری های لثه را در آینده کاهش می دهد .
• از مشکلات مفصلی ناشی از موقعیت غلط دندان ها جلوگیری می کند .
• از سایش های دندانی و آسیب های ناشی از موقعیت غلط دندان ها (مانند خطر ضربه به دندان های بیرون زده ) جلوگیری می کند
• در بعضی از افراد می تواند موجب بهبود وضعیت تنفس ، تکلم و جویدن غذا شود .

درمان های ارتودنسی به وسیلهٔ دو گروه دستگاه های ثابت و متحرک صورت می گیرند .

دستگاه های متحرک ارتودنسی به دستگاه هایی گفته می شود که  توسط بیمار گذاشته و برداشته می شود ، مثل پلاک هایی که بیمار شخصا آنها را در دهان قرار می دهد و یا دستگاه های متحرکی که بیمار آنها را بر روی صورت قرار می دهد .

دستگاه های ثابت ارتودنسی به دستگاه هایی گفته می شود که اجزای آن بر روی دندان های بیمار چسبیده و ثابت است و امکان خارج کردن دستگاه توسط بیمار وجود ندارد.

لزوم تخصص برای انجام ارتودنسی ثابت

این نوع از ارتودنسی معمولا برای ردیف کردن دندان ها بکار می رود ، هرچند در بعضی از موارد برای اصلاح روابط فکی غلط در دوره رشد هم استفاده می شود. به علت پیچیدگی های درمانی که ارتودنسی ثابت دارد و طولانی بودن دوره درمان ارتودنسی ثابت ،  این نوع از ارتودنسی در دوره دندانپزشکی عمومی آموزش داده نمی شود و آموزش آن بصورت آکادمیک و دانشگاهی فقط در دوره تخصصی ارتودنسی صورت می گیرد ؛ بنابراین اگر برای بیماری مهم باشد که  پزشک معالج ، متخصص ارتودنسی باشد ،  می تواند با مراجعه به سایت نظام پزشکی  ، در بخش متخصص ارتودنسی، از تخصص درمانگر خود مطمئن شود ،  به علاوه باید توجه داشت که کلمه “متخصص” در مهر نظام پزشکی و تابلو مطب  وجود داشته باشد.

   آیا کشیدن دندان عقل می تواند فضایی برای رفع بی نظمی سایر دندان ها ایجاد کند؟

خیر ، کشیدن دندان عقل فضایی برای مرتب کردن سایر دندان ها ایجاد نمی کند ؛ مگر در شرایط ویژه ای که علاوه بر کشیدن دندان عقل از پیچ ها یا پلاک های داخل فکی استفاده شود که این کار  در تامین فضا بری رفع بی نظمی عمومیت ندارد و در شرایط خاصی انجام می شود و فضایی که از این طریق بدست می آید هم کمتر از فضای حاصل از کشیدن دندان های آسیای کوچک است .

سرعت حرکت دندان ها در ارتودنسی معمولا حدود ۱ میلی متر در ماه است. در اوایل شروع درمان ارتودنسی ، بیماران به خوبی متوجه حرکت ها می شوند ولی به مرور که شدت بی نظمی کمتر می شود ، بیمار حرکت ها را کمتر احساس می کند.

اهمیت همکاری بیمار در ارتودنسی ثابت:

گرچه دستگاه ارتودنسی ثابت بر روی دندان ها چسبیده و ارتودنتیست متکی به همکاری بیمار در استفاده از دستگاه نیست ، ولی همکاری بیمار از جهاتی دیگر نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان دارد که موارد زیر را شامل می شود :

۱- اجتناب از مصرف خوراکی های سفت :

خوراکی های سفت باعث کنده شدن براکت ها می شود و کنده شدن براکت ها موجب طولانی شدن درمان  و در بعضی مواقع ، آسیب به دندان ها می گردد .

    ۲- رعایت دقیق بهداشت دهان :

دستگاه ارتودنسی ثابت ، گیر غذایی را افزایش می دهد و درصورت عدم بهداشت مناسب ، پوسیدگی دندان و بیماری لثه بوجود خواهد آمد . برای رعایت بهداشت ، استفاده از سه وسیله اصلی بعد از هر وعدهٔ غذایی ضروری است : الف) مسواک ارتودنسی  ب) مسواک بین دندانی  ج) نخ دندان . (دهان شویهٔ فلوراید هم بعنوان یک عامل کمکی در جلوگیری از پوسیدگی دندان مفید است ولی مسواک و نخ دندان نقش اصلی را دارند).( مسواک زدن و نخ کشیدن در ارتودنسی)

  ۳- حضور منظم در وقت های تعیین شده:

عدم مراجعهٔ منظم  بیمار در وقتهای تعیین شده از طرف مطب ، موجب طولانی شدن بی مورد درمان می شود و گاهی سبب حرکت های ناخواسته و آسیب به دندان ها می گردد.

  ۴- استفاده از کش های بین فکی :

گاهی متخصص ارتودنسی به منظور اصلاح خط وسط دندانی و یا دیگر روابط دندانی فک بالا و پائین نسبت به هم ، برای بعضی از بیماران ، کش های بین فکی تجویز میکند که این کش ها توسط خود بیمار از فک پائین به فک بالا متصل می شود و معمولا استفاده از آنها باید بصورت تمام وقت انجام شود . عدم استفادهٔ مناسب از این کشها موجب طولانی شدن درمان و عدم تأمین نتایج مورد نظر از درمان می شود .

  ۵- استفاده و مراقبت از نگهدارنده های پس از درمان :

بعد از اتمام درمان ، برای جلوگیری از برگشت بی نظمی ،  به بیمار نگهدارنده داده می شود که می تواند به شکل ثابت و یا متحرک باشد . همکاری بیمار در مراقبت از این نگهدارنده ها و استفادهٔ منظم از نگهدارنده های متحرک ، نقش اساسی در حفظ نتایج درمان دارد .

مقالات مرتبط:

ارتودنسی کودکان

نکات حیاتی ارتودنسی که باید بدانیم